Każdy dzień pobytu w przedszkolu jest dla dziecka jak ogromny bagaż, do którego zbiera ono codzienne doświadczenia. W ciągu dnia dziecko uczestniczy w wielu sytuacjach społecznych oraz edukacyjnych takich jak; interakcje z rówieśnikami, nauczycielami, podejmowanie wspólnych działań, podejmowanie różnych decyzji, samodzielne działania, różnorodne zajęcia, zabawy ruchowe i inne aktywności związane z realizacją własnych zainteresowań. Do tego, często dochodzą nieprzewidziane sytuacje np. wizyta specjalnego gościa, teatrzyk, spotkanie znajomego na ulicy oraz wiele innych.

Tych i innych wrażeń jest co nie miara, co naturalnie powoduje pewnego rodzaju obciążenie dla wrażliwego, nie dojrzałego jeszcze umysłu dziecka.
Efektem tego nadmiaru bodźców może być zmęczenie, osłabienie lub wręcz przeciwnie – nadmierne pobudzenie przedszkolaka.
Wielu rodziców zauważa, iż po powrocie z przedszkola dziecko jest absorbujące, trudno jest je uspokoić, jest bardzo aktywne do późnych wieczornych godzin, ma problemy z zasypianiem, a rano ze wstawaniem.
Mogłoby się wydawać, iż po całym dniu w przedszkolu dziecko powinno wrócić do domu spokojne, „wybawione”, „wykrzyczane”, a faktycznie często bywa zupełnie inaczej.

Uważam, że dziecko w wieku przedszkolnym w ciągu dnia potrzebuje odpoczynku rozumianego jako relaks- świadczą o tym przede wszystkim zachowania dzieci, na przykład pokładanie się podczas czytania książek lub na zajęciach, wybieranie zabaw wyciszających, podczas gdy mogą bawić się dowolnie. Nie jeden raz spotkałam się z sytuacją, w której maluchy buntują się przeciw odpoczynkowi, ponieważ poza przedszkolem nie mają takiego zwyczaju.

Zastanawiając się nad tym problemem doszłam do wniosku, iż ciągłe funkcjonowanie na tzw. „wysokich emocjach” może powodować wyżej wymienione efekty a to oznacza, że im więcej bodźców zapewnimy dziecku, tym więcej będzie ono potrzebowało.

Kolejne moje spostrzeżenie jest takie, iż organizm dziecka w ciągu dnia potrzebuje kilkakrotnej regeneracji. Dlatego niezwykle ważnym elementem wychowania zdrowotnego dziecka w wieku przedszkolnym jest dbałość o higienę jego umysłu. Co właściwie oznacza o pojęcie?

Otóż w moim rozumieniu higiena umysłu jest zachowywana wtedy, gdy wysiłek umysłowy jest zrekompensowany. Zatem higiena umysłu to równoważenie bodźców
i odpoczynku. W naszym przedszkolu stosujemy kilka różnych metod dbania o higienę umysłu dziecka.

Jedną z nich jest gimnastyka mózgu wg. Paula E. Denisona. Chociaż głównym celem tej metody jest „ożywienie i aktywizacja naturalnych mechanizmów pracy mózgu poprzez ruch ciała” zauważyłam, że ćwiczenia te, bardzo dobrze wyciszają dzieci, uspokajają, rozładowują napięcie i stres, dlatego wykonujemy je codziennie przed rozpoczęciem zajęć.

Przedszkolaki najbardziej lubią ćwiczenia naprzemienne oraz picie wody. Ćwiczenia te, choć pozornie trudne do wykonania (ze względu na koordynację ruchów naprzemiennych) sprawiają dzieciom frajdę, dają wiarę we własne możliwości i poprzez to wzmacniają poczucie własnej wartości. Dzieci doskonale wiedzą, że wykonywanie ćwiczeń porannych jest ważne dla zdrowia.

Kolejną z metod jest słuchanie muzyki relaksacyjnej. Od dawna wiadomo, że muzyka bardzo dobrze wpływa na nastrój człowieka, natomiast muzyka relaksacyjna ma jeszcze większe wartości. Słuchając jej przez kilka minut dziennie dzieci mają szansę myślami przenieść się w inne miejsca ( dźwięki z lasu, szum morza, odgłosy wodospadu), wyciszyć się, zrelaksować, nabyć sił do dalszej zabawy. Na przykład japońska muzyka „Feng Shui” ma działanie odprężające, a nawet oczyszczające. Dzieci chętnie przy niej odpoczywają, przeglądają książki, kolorują.

 

Najbardziej popularną z metod jest odpoczynek przy książce- słuchanie opowieści, bajek i wierszy. Sądzę, że należy tu zwrócić uwagę na dobór właściwych treści do czytania, czyli takich, dzięki którym dziecko będzie mogło się zrelaksować, myślami przenieść w inne miejsce, uruchomić fantazję i wyobraźnię. Nie może to być literatura o charakterze zadaniowym czy encyklopedycznym. Tylko wtedy, gdy dziecko „wyłączy” aktywność mózgu i ciała ma szansę poczuć się zrelaksowane.

Reasumując- wychowanie zdrowotne dziecka polega między innymi na dbałości o higienę jego umysłu poprzez organizowanie zajęć relaksacyjnych, wyciszających i odprężających. Zajęcia te są ważne zarówno dla dobrego funkcjonowania w przedszkolu, jak i na co dzień w domu. Uważam, że ma to bardzo ważne znaczenie dla zdrowia psychicznego dzieci, ponieważ działania te uczą dzieci relaksacji, odporności oraz właściwych sposobów reakcji na stres i zmęczenie. Kształcenie takich nawyków zdrowotnych ma duże znaczenie dla późniejszych sukcesów szkolnych.

Zachęcam wiec do podejmowania działań zmierzających do uzyskiwania przez dzieci harmonii umysłu, jak również do podnoszenia ich świadomości zdrowotnej.